انقلاب حرف در زبان ترکی

در تاریخ 1 نوامبر 1928 طی طرحی قانونی با شماه 1353 الفبای جدیدی برای ادای زبان ترکی مشخص گردید. پروسه ای که از ابتدای قبول ماده قانونی تغییر الفبای زبان ترکی تا اجرا شدن این اصل مهم را در بر می گیرد به صورت انقلاب حرف در زبان ترکی مشخص می گردد. از آن تاریخ به بعد الفبای لاتین به جای الفبای عربی اصلاح شده برای زبان عثمانی مورد قبول و استفاده قرار گرفت.

ترکها پس از قبول اسلام به علت بهره برداری از فرهنگ اسلامی برای بیان زبان ترکی از الفبای عربی اصلاح شده برای زبان ترکی بهره می جستند، به همین سبب نزدیک به 900 سال الفبای ملل ترک از هر دو شاخه غربی و شرقی از الفبای عربی اصلاح شده برای بیان زبان ترکی استفاده نموده اند. از جمله اصلاحات اساسی مصطفی کمال آتاتورک در ترکیه انقلاب حرف زبان ترکی می باشد که برای اولین بار در ترکیه الفبای مخصوصی برای بیان و ادای صداهای خاص موجود در زبان ترکی را به وجود آورد. الفبای لاتینی که آتاتورک و زیرمجموعه دوستان وی برای زبان ترکی بوجود آوردند دقیقاً بر اساس ساختار زبانی و فونوتیکی زبان ترکی پایه ریزی شده بود و صداهای خاص زبان ترکی نیز با این حروف لاتینی نمایش داده می شد. 

آتاتورک و دوستان وی سبب های انقلاب حرف در زبان ترکی را چنین بیان می کردند:

1. الفبای عربی برای بیان فونتیک و صداهای خاص عرب زبانان طراحی شده و این حروف دارای نقصان های فراوانی برای بیان صداهای خاص زبان ترکی می باشد. 

2. عرب زبانان به سبب بسیاری از مسائل راحتتر می توانستند به الفبای عربی بنویسند ولی ترکان در نوشتار الفبای عربی دچار مشکلات فراوانی بودند، برای مثال صورت نوشتاری کلمات در زبان ترکی با الفبای اصلاح شده عربی بسیار متفاوت از صورت ادای کلمات ترکی بود و می باشد که خود سبب ایجاد مشکلات متعدد زبانی می گشت. 

3. در دیگر سو مدنیت های غربی از الفبای لاتین بهره گیری می کردند و انواع علوم پیشرفته نیز به زبان لاتین بیان می گشت. با استفاده از حروف لاتین ارتباطات فرهنگی و تکنولوژیکی ترکان با تمدن اروپائیان و غرب دچار گسترش می گشت. 

4. آتاتورک و دوستانش قصد داشتند با برگزیدن الفبای لاتین برای زبان ترکی سبب نزدیکی و تبادل فرهنگی مابین ترکان و ملل غرب شوند. 

5. زبان لاتین برای نوشتار زبان ترکی بسیار راحت و آسان بود و سبب افزایش سطح سواد آموزی در جامعه ترکیه می گشت.

6. آتاتورک و دوستان وی انقلاب حرف در زبان ترکی را پیش زمینه انقلاب وسیعی در زبان ترکی می دیدند. هدف آتاتورک و یارانش سادگی در زبان ترکی و افزایش بهره وری از زبان ترکی بود به طوریکه در تاریخ 12 ژوئیه 1932 آتاتورک اقدام به صحبت از « انقلاب زبان ترکی » نمود و این انقلاب بعدها به بهترین شکل ممکن تحقق یافت.

همه ساله برای بزرگداشت چنین روزی مراسمی در مجلس ملی ترکیه برگزار می گردد.

محرم سعیدی